คุณเคยมีความฝันไหม ? หรือมีอะไรที่หลงใหล ได้ลงมือทำทีไรก็เพลินจนลืมเวลา รู้ตัวอีกที เงยหน้าขึ้นมองนาฬิกา เวลาก็ผ่านไปหลายชั่วโมงแล้ว แต่คุณกลับไม่รู้สึกเบื่อมันเลยสักนิด แล้วถ้ามีสิ่งที่ชอบขนาดนั้น เคยคิดเล่น ๆ ไหมว่าวันหนึ่งก็อยากทุ่มเวลาให้กับมันมากกว่านี้ อยากใช้เวลาอยู่มันทั้งวัน และอยากทำมันอย่างจริงจังขึ้น จนมันกลายเป็นหน้าที่การงาน หรือเป็นอาชีพที่หล่อเลี้ยงชีวิตเราได้ แต่แน่นอนว่ามันคงไม่ใช่เรื่องง่ายสำหรับใครหลายคน แต่เธอคนนี้สามารถทำมันได้สำเร็จ
เรากำลังพูดถึง ‘ข้าวฟ่าง’ วิรงรอง ทองประกอบ วัย 37 ปี เจ้าของร้าน ‘ขนมลิลัว’ ร้านขนมไทยออนไลน์ที่เกิดจากการเปลี่ยนสิ่งที่เป็นแพสชันให้กลายเป็นอาชีพที่ดูแลและหล่อเลี้ยงชีวิตตัวเองได้ ทุกวันนี้ร้านขนมไทยออนไลน์เล็ก ๆ แห่งนี้ เติบโตมากว่า 6 ปีแล้ว แต่ถ้าย้อนกลับไปในช่วงวัยเด็ก อาชีพ ‘แม่ค้าขนมไทย’ ไม่เคยอยู่ในความคิดของเธอเลยสักนิด เพราะเธอไม่เคยเชื่อว่ารายได้จากการทำขนมไทยมันเพียงพอที่จะใช้ดูแลชีวิตตัวเองได้
เธอจึงเลือกทำทุกอย่างที่ไม่ได้ใกล้เคียงกับการทำขนมไทย ไม่ว่าจะเป็น ทำนิตยสาร เป็นนางแบบโฆษณา หรือการเป็นฟู้ดสไตลิสต์ แต่ชีวิตก็เหมือนเล่นกล เพราะสุดท้ายเธอก็วนกลับมายึดอาชีพทำขนมไทยขายแค่เพราะจุดเริ่มต้นเล็ก ๆ อย่างความคิดถึงรสชาติขนมในวัยเด็ก แบบที่แม่เคยทำให้กิน แต่หาเท่าไร กินที่ไหน ก็ไม่มีใครทำได้เหมือน
“ขนมต้มแบบที่แม่ทำจะคลุกด้วยเนื้อมะพร้าวที่ไม่แก่และไม่อ่อนจนเกินไป สัมผัสเนื้อมะพร้าวจะนุ่ม แต่ไม่เละ ไม่แข็งเป็นเสี้ยน ขนาดพอดีคำ และที่สำคัญคือไส้กระฉีกจะมีรสหวานกลาง ๆ หอมน้ำตาลเคี่ยวและควันเทียนอ่อน ๆ และตัวแป้งที่หุ้มตัวไส้นุ่มนวล ไม่แข็งกระด้าง
“ตอนแรกเราแค่อยากทำขนมกินเอง แต่พอทำมันก็ไม่ได้ทำทีละลูก 2 ลูก ต้องทำทีละเยอะ ๆ เราก็เลยเอาไปแจกเพื่อน ๆ ให้ช่วยชิม แล้วเขาก็บอกว่ามันโอเค มันอร่อย เราก็เลยเริ่มเปิดพรีออเดอร์
“ช่วงแรกจะรับเฉพาะวันหยุดเสาร์-อาทิตย์ ส่วนวันธรรมดาเราก็ทำงานประจำ ทำสลับไปแบบนี้เรื่อย ๆ จนวันหนึ่งมันก็รู้สึกว่าไม่อยากทำอย่างอื่นแล้ว นอกจากทำขนมไทย”
ลูกไม้ที่หล่นไม่ไกลต้น
“ช่วงแรก ๆ ที่เราเปลี่ยนมาทำขนม เวลาเรากลับบ้านที่ต่างจังหวัด แม่เขาไม่บอกใครเลยนะว่าเราทำขนมขาย เวลามีคนมาถามเขาก็จะบอกว่าเราเป็นนักเขียน ทั้ง ๆ ที่เราเลิกทำไปนานแล้ว เราก็ไม่ได้ว่าอะไร เพราะเข้าใจว่าเขาเป็นห่วง แม่เขาก็คงไม่เชื่อเหมือนที่เราเคยไม่เชื่อว่าอาชีพนี้มันจะดูแลเราได้
“เวลาลูกค้าสั่งออเดอร์เข้ามาจนเต็ม หรือมีฟีดแบ็กเข้ามา เราจะแคปหน้าจอ แล้วส่งเข้ากรุ๊ปไลน์ครอบครัว ทำแบบนั้นเรื่อย ๆ ทำอยู่ประมาณ 2 ปี คราวนี้พอเรากลับบ้านไปอีกรอบ มีคนมาถามอีก แม่เขาก็บอกว่า ‘คนนี้แหละมาทำขนมต่อ มาสืบต่อ’ พอได้ยินแบบนั้น มันก็เหมือนปลดล็อกเราไปเลย
“พอเขายอมรับแล้ว เขาก็สนับสนุนเราเต็มที่ เวลาเห็นขนมอะไรใหม่ ๆ เขาก็จะแนะนำให้เราไปเรียน เราเชื่อนะว่าลึก ๆ แล้ว พ่อแม่ทุกคนดีใจหมดแหละ เวลาที่ลูกสนใจในสิ่งที่เขาเคยทำ หรือถนัด ถึงเขาจะบอกว่าไม่อยากให้ทำ แต่เวลาเราถามอะไรเขาก็บอกเราหมด เรารู้เลยว่าเขามีความสุขจากการได้เล่า ได้ถ่ายทอดให้เราฟัง แม้กระทั่งพ่อเราที่ไม่ได้เป็นคนทำขนม แต่โตมาในตลาดที่มีขนมหวานขายเยอะมาก เขาก็จะแชร์ประสบการณ์เรื่องขนมสมัยก่อน ว่าเขาทำอะไรขายกันบ้าง ทุกวันนี้กลายเป็นว่าเราสามารถคุยเรื่องขนมไทยกันได้อย่างสนุกสนาน และทำให้คนในบ้านใกล้กันมากขึ้น”
ก่อนจะเจอสิ่งที่ใช่ ต้องรู้ว่าอะไรที่ไม่ใช่
“เราไม่ได้ลาออกจากงานประจำมาทำขนมเลยนะ เราไม่กล้าขนาดนั้น เราใช้เวลาประมาณหนึ่งในการทำงาน 2 อย่างควบคู่กัน แล้วถึงกล้าปล่อยมือจากอีกอาชีพ ตอนแรกเราอาจยังไม่รู้หรอกว่าเราชอบอะไร แต่สิ่งที่รู้แน่ ๆ คือ เราไม่ชอบอะไร
“เราเชื่อว่ากระบวนการค้นหาตัวเองมันเกิดขึ้นได้ตลอดชีวิต ตอนนั้นเราไม่ได้มีความทุกข์ว่าเรายังไม่เจอในสิ่งที่ชอบนะ เราแค่ลองทำ และค่อย ๆ ค้นหาไปเรื่อย ๆ เราทำงานมาแล้วหลายอาชีพ ทั้งงานเขียน งานโฆษณา ฟู้ดสไตลิสต์ ฯลฯ เวลาเราเจอจุดที่ชอบในอาชีพนั้น ๆ เราก็จะเก็บไว้ เหมือนการต่อจุด (Connect the dot) ไปเรื่อย ๆ”
ไม่ว่าจะเป็นความชอบการเขียนที่ได้จากการทำนิตยสาร ที่เอามาปรับใช้กับการเขียนแคปชันขายขนม หรือการจัดวางชิ้นงาน การถ่ายภาพ และการเลือกวัสดุมาทำแพ็กเกจที่ได้เรียนรู้มาจากอาชีพฟู้ดสไตลิสต์ หรือแม้กระทั่งวิชาความรู้ที่ได้มาจากคำสอนของแม่ ล้วนค่อย ๆ ทำให้แบบร่างเส้นทางอาชีพทำขนมค่อย ๆ ชัดเจนขึ้นเรื่อย ๆ
“เราชอบงานเขียน ชอบการจัดวาง ชอบถ่ายรูปอาหาร มีงานอดิเรกเป็นการดูรูปแพ็กเกจไปเรื่อย ๆ ทุกอาชีพที่เราทำมันจะมีทั้งจุดที่เราชอบและไม่ชอบอยู่ แต่พอมาถึงการทำขนมไทย มันเหมือนกับว่าเราสามารถเอาทุกอย่างที่เราชอบในอาชีพอื่นมารวมกันไว้ในอาชีพนี้ได้พอดี 2 ปีแรกที่ทำขนม รายได้มันน้อยมาก แต่พอเราเต็มที่กับมัน เราก็ผ่านจุดนั้นไปได้”
แต่สิ่งสำคัญที่สุดที่ทำให้ ‘การทำขนมไทย’ กลายเป็นอาชีพที่งอกงามและมีความหมายในใจของตัวเองและทุกคนที่ได้กินขนม ก็คือ การใช้ชีวิตเป็นนักทดลองและเรียนรู้อยู่เสมอ
เรียนรู้อยู่เสมอ
“ชีวิตเราขับเคลื่อนด้วยแพสชันบางอย่าง เราอยากรู้ อยากเรียนอยู่ตลอด สำหรับเราการเรียนมันเป็นเรื่องสนุก เราไม่ได้มองว่ามันเป็นการทำเพื่อมาปรับปรุงงาน หรือพัฒนาอาชีพ เรารู้สึกว่าการพาตัวเองไปเปลี่ยนสภาพแวดล้อม ไปเจอผู้คนที่ต่างประสบการณ์ และได้แลกเปลี่ยนมุมมองกัน มันก็เป็นเรื่องสนุกดี
“เรามี ‘พี่นวล’ จาก ‘หวานนวล สตูดิโอ’ เป็นเหมือนครูและแม่ของเรา ที่คอยช่วยชิมขนม และชี้แนะเราว่าควรปรับจุดไหน อย่างไรบ้าง ส่วนคุณแม่ของเราจะช่วยเป็นโค้ชทางด้านเทคนิค คอยตอบคำถาม ตอบข้อสงสัยให้เรา เช่น กะทิต้องดูแลแบบไหน มะพร้าวต้องเก็บอย่างไร ถั่วต้องนึ่งอย่างไร
“ทุกวันนี้เราก็ยังปรับสูตรขนมของเราอยู่ตลอด อย่างขนมชั้นทำมา 4 ปีแล้ว แต่ก็ยังปรับสูตรทุกปี เราชอบขนมที่ตัวเองทำนะ แต่เราไม่เคยคิดว่ามันดีจนเปลี่ยนไม่ได้ ทุกรอบที่ออเดอร์ถูกส่งออกไป เราจะต้องกลับมาคิดแล้วว่า รอบนี้เราจะแก้อะไรบ้าง ต้องเพิ่มหรือลดวัตถุดิบ หรือส่วนผสมอะไรบ้าง เราต้องปรับรสชาติให้มันดีขึ้นเรื่อย ๆ ถึงลูกค้าจะบอกว่ามันอร่อยเหมือนเดิมก็ตาม
“ถ้าเราเริ่มรู้สึกว่าสูตรขนมเรานิ่งแล้ว เราจะไปเรียนทำขนมชนิดใหม่ เราคิดว่าเราจำเป็นต้องเพิ่มความยากในการทำงานขึ้นเรื่อย ๆ หาโจทย์ใหม่ทำไปเรื่อย ๆ ไม่อย่างนั้นเราจะเบื่อ เป้าหมายการทำงานที่เราตั้งไว้ในใจตัวเอง คือ ทุก ๆ ปีเราจะต้องมีเมนูขนมใหม่เพิ่มขึ้น 3 อย่าง ตอนนี้ก็กำลังฝึกทำขนมสัมปันนีอยู่”
ของขวัญที่กินได้
“เราไม่มีหน้าร้าน สิ่งที่จะดึงดูดคนได้ก็คือ ก็คือ รูปภาพกับข้อความที่จะอธิบายให้คนรู้สึกได้ว่ามันอร่อย ดังนั้น หน้าที่ของเราก็คือการสร้างคุณค่าและมูลค่าของมันให้เพิ่มขึ้น สิ่งสำคัญ คือ การสื่อสารให้คนกินเขาเข้าใจว่ากว่าจะเป็นขนม 1 ชิ้น มันต้องใช้อะไร และมีความพิเศษอย่างไรบ้าง
“เราพยายามทำขนมไทยให้มันออกมาน่ารัก และดูร่วมสมัยมากขึ้น โดยที่เรายังรักษาเอกลักษณ์ที่ดีของมันไว้ด้วย เช่น ขนมชั้นที่ดีต้องทำให้ครบ 9 ชั้น แทนความหมายที่ดีอย่างความก้าวหน้า มั่นคง รสชาติหวาน มัน เนื้อนุ่ม หอมกลิ่นใบเตย สามารถลอกออกเป็นแผ่นทีละชั้นได้ แต่สิ่งที่เราเติมเข้ามา คือ ตัวการ์ตูนที่แปะหน้าขนมชั้นตามเทศกาล เช่น ฮาโลวีน คริสต์มาสต์ หรือทำเป็นรูปแตงโมชิ้นเล็ก ๆ
“เราคิดว่าธรรมชาติคนเราจะกินอะไรซ้ำ ๆ ได้ เพราะชอบในรสชาติอยู่แล้ว แต่ทุกวันนี้คนต้องการความอร่อยเหมือนเดิมแต่เพิ่มความตื่นเต้น การเพิ่มกิมมิกลงไปมันก็ช่วยเพิ่มความตื่นเต้นเล็ก ๆ ให้ทั้งคนกินและคนทำได้ เรามองว่าขนมไทยเป็นได้มากกว่าของกิน แต่มันเป็นของขวัญที่กินได้ อีกอย่างคือเราเน้นการทำขนมตามฤดูกาล คือ ฤดูไหนมีผลไม้อะไร เราก็ทำขนมที่ใช้วัตถุดิบนั้น ๆ เช่น หน้าทุเรียนก็ทำข้าวเหนียวทุเรียน หน้าตาลก็ทำขนมตาล เพราะเราว่าการเลือกใช้วัตถุดิบตามฤดูกาลมันดีกว่า สารเร่งต่าง ๆ มันจะน้อย และบางอย่างที่ปลูกเองได้ก็จะปลูกไว้เอง เช่น พวกวัตถุดิบที่ใช้ทำสี อย่าง อัญชัน ใบเตย”
ความหมายใหม่ที่ได้จากการทำขนม
“ตลอด 6 ปีที่ผ่านมา เราไม่เคยคิดว่าอยากไปทำอาชีพอื่นเลย เราอยากทำขนมไปเรื่อย ๆ เรามีโจทย์ของตัวเองทุกปี อยากทำอะไรเพิ่ม เราก็ไปเรียน ไปฝึก พอทำจนรสชาติลงตัว ก็เริ่มทำขาย ส่วนขนมที่ทำอยู่แล้ว ก็จะปรับปรุงสูตรให้อร่อยขึ้น หรือเปลี่ยนแพ็กเกจให้สวยขึ้น กลายเป็นว่าเราไม่เคยเบื่อที่จะทำมันเลย แต่ระหว่างทางมันก็ไม่ได้ราบรื่นนะ ด้วยความที่เราไม่มีหน้าร้าน บางครั้งเราส่งขนมไป พอไปถึงลูกค้ามันเละหมดเลย เราก็ต้องทำส่งให้ลูกค้าใหม่ มันมีปัญหามาตลอด แต่เราก็รู้สึกว่าเรายังสนุกที่จะได้แก้ปัญหาไปเรื่อย ๆ
“เรามีความสุขที่ได้ทำงานนี้ และเราคิดว่างานของเรามันสามารถส่งต่อความรู้สึกให้คนอื่นได้ เคยมีฟีดเเบ็กจากลูกค้าว่า ‘ได้รับขนมชั้นแล้วนะ ไม่แน่ใจว่าวันนี้มันเป็นวันที่หนักสำหรับเขาหรือเปล่า แต่เขารู้สึกว่ากินขนมชั้นแล้วโลกนี้มันดีขึ้น’ บางคนเคยกินขนมเราตอนอยู่เมืองไทย พอเขาย้ายไปอยู่เมืองนอก เขาคิดถึงบ้าน เขาก็สั่งขนมเราส่งไปที่บ้าน ให้พ่อ ให้แม่ ให้น้องเขากิน เขาบอกว่ามันทำให้เขารู้สึกใกล้ชิดกับคนที่บ้านมากขึ้น เรารู้สึกว่าสิ่งนี้มันเป็นความรู้สึกที่เราอยากได้จากการทำงานมาโดยตลอด”
งานที่เต็มใจ ‘เหนื่อย’
“เราทำทุกอย่าง ทุกกระบวนการเองคนเดียว ใช้เวลาตั้งแต่เช้าจรดเย็น ก็เลยเปิดรับออเดอร์ได้ไม่เยอะมาก และข้อจำกัดก็คือขนมของเราจะส่งได้แค่ในพื้นที่กรุงเทพฯ และปริมณฑลเท่านั้น มีแค่บางเมนูเท่านั้นที่สามารถจัดส่งต่างจังหวัดได้
“เราจะทำขนมครั้งละประมาณ 3-4 อย่าง ส่งทุกอาทิตย์ เดือนหนึ่งก็ส่งประมาณ 100 ออเดอร์ มีเมนูขนมประมาณ 10 อย่าง สับเปลี่ยนหมุนเวียนกันไปในแต่ละเดือน เช่น ตะโก้ ขนมชั้น ขนมตาล ขนมกล้วย กลีบลำดวน วุ้นกรอบ ฯลฯ เมนูที่ขายดีที่สุด คือ กลีบลำดวน อาจเป็นเพราะว่ารสชาติดี เก็บไว้ได้นาน และเหมาะที่จะส่งเป็นของขวัญได้
“เมื่อก่อนเราทำงานเพื่อตัวเองมาตลอด จนมาเจอการทำขนม มันทำให้เราเข้าใจว่าการทำงานเพื่อคนอื่นมันเป็นอย่างไร ความต่างของมันคือ ถ้าเราทำงานเพื่อตัวเอง เวลาเหนื่อย เราก็จะเลิก จะหยุดทำไปก่อน แต่พอเรารู้ว่าสิ่งที่เราเหนื่อย สิ่งที่เรากำลังทำ มันทำให้คนอื่นมีความสุข ทำให้เขารู้สึกดี เรากลับยินดีที่จะเหนื่อย
“การทำขนมมันทำให้ข้างในตัวเราเจริญงอกงามผ่านการทำงาน มันขัดเกลาให้เราเป็นคนที่ดีขึ้น ทำให้เรามีความอดทน เพราะการทำขนมไทยมันไม่มีตัวช่วยเลย ถ้าต้องใช้เวลานึ่ง 2 ชั่วโมง มันก็ต้องทำให้ครบ 2 ชั่วโมง มันฝึกให้เราเป็นคนละเอียด เราต้องสังเกตในทุก ๆ กระบวนการทำ ในขณะเดียวกัน มันช่วยลดอีโก้ของเราด้วย เพราะเราต้องฟังลูกค้าเสมอ ว่าเขาอยากได้อะไร
“สำหรับเราความสุขคือการทำงานที่ทำให้เกิดเราการเรียนรู้ และการเรียนรู้นั้นมันกลับมาทำให้คนอื่นมีความสุขมากขึ้น เราทำร้านมา 6 ปี มีคนชอบขนมเรา อุดหนุนเรามาตั้งแต่ปีแรก จนทุกวันนี้เขาก็ยังซื้ออยู่ มันเหมือนเราได้เจอชุมชนเล็ก ๆ และเจอพื้นที่ของตัวเอง ถ้าทำขนมแล้วเรามีความสุข แต่มันไม่มีคนชอบ ไม่มีคนซื้อ เราก็อาจจะไม่มีความสุขก็ได้”
