เราต่างรู้ดีว่า ‘สมอง’ เป็นอวัยวะที่สำคัญของร่างกาย แต่รู้ไหมว่า…สมองของเราพัฒนาได้ตลอดชีวิต ? ซึ่งหนึ่งในวิธีพัฒนาสมองที่พิสูจน์ได้ด้วยหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ว่าสามารถเปลี่ยนแปลงได้ ทั้งรูปร่าง ขนาด และการทำงานของสมอง ก็คือ ‘การฝึกสมาธิ’
สมาธิเปลี่ยนสมองได้อย่างไรบ้าง ?
1. เพิ่มเนื้อสมองสีเทา (Gray Matter)
การทำสมาธิเป็นประจำช่วยเพิ่มเนื้อสมองสีเทาในพื้นที่ที่เกี่ยวข้องกับ การเรียนรู้ ความจำ การควบคุมอารมณ์ และมุมมองต่อสิ่งต่าง ๆ
2. เสริมสร้าง Prefrontal Cortex
การทำสมาธิเป็นประจำเชื่อมโยงกับการเพิ่มความหนาของเปลือกสมองที่อยู่ส่วนหน้าสุดของสมองบริเวณหน้าผาก หรือ Prefrontal Cortex ซึ่งเป็นส่วนที่เกี่ยวข้องกับหน้าที่สมองระดับสูง เช่น การรับรู้ สมาธิ ความจำ และการตัดสินใจ
3. เพิ่มโดพามีนและเซโรโทนิน
การทำสมาธิเป็นประจำช่วยเพิ่มปริมาณสารสื่อประสาทเชิงบวก เช่น โดพามีนและเซโรโทนิน ที่ทำหน้าที่รักษาสมดุลอารมณ์และความสุข
4. ปรับคลื่นสมอง
คนที่ทำสมาธิเป็นประจำมักมีคลื่นแกมมา (Gamma Waves) สูง ซึ่งเชื่อมโยงกับการรับรู้ การแก้ปัญหา และสติ นอกจากนี้ การทำสมาธิยังช่วยควบคุมความดันโลหิต อัตราการหายใจ และอัตราการเต้นของหัวใจด้วย
5. ลดขนาดอะมิกดาลา (Amygdala)
อะมิกดาลา (Amygdala) เป็นศูนย์กลางของอารมณ์และแรงจูงใจ มีหน้าที่ตอบสนองต่อความกลัว และความเครียด เชื่อมโยงกับพฤติกรรมก้าวร้าว พฤติกรรมทางเพศ และความวิตกกังวล คนที่ทำสมาธิเป็นประจำมักจะมีขนาดของอะมิกดาลาเล็กลง ส่งผลให้ความเครียดลดลงด้วย
โดยทั่วไปผู้เชี่ยวชาญแนะนำให้ฝึกสมาธิวันละ 5-45 นาที แต่หากเราเป็นมือใหม่ ให้เริ่มด้วยช่วงเวลาสั้น ๆ ไม่กี่นาทีก่อน เมื่อคุ้นชินแล้วค่อยเพิ่มเวลาให้มากขึ้น
ข้อดีของการฝึกสมาธิวันละ 5 นาที จะช่วยให้เราสามารถฝึกได้อย่างต่อเนื่อง แม้ในวันที่ไม่มีเวลา หรือยุ่งวุ่นวาย เพราะใช้เวลาแค่สั้น ๆ แต่ก็ช่วยให้เกิดความผ่อนคลายได้ ซึ่งจะช่วยกระตุ้นให้เรามีกำลังใจฝึกสมาธิได้อย่างต่อเนื่องมากขึ้น
อ้างอิง
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16272874
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3004979/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11867257/
https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.0407401101
https://www.verywellmind.com/what-meditating-every-day-does-to-your-brain-8656065
https://www.themiraclechild.org/the-amazing-brain
https://www.onepeloton.com/blog/how-long-should-you-meditate
