“ลูกจะเป็นเสียงหัวเราะของชีวิตแม่… แทนพ่อเอง”
คือคำพูดของลูกสาววัย 32 ปี ที่บอกแม่ไว้ในวันที่เริ่มต้นพากันออกเดินทางท่องเที่ยวครั้งใหม่ การเดินทางครั้งนี้จุดหมายไม่ใช่สถานที่ที่สวยที่สุด แต่คือการเยียวยาความรู้สึกเศร้าที่ตกตะกอนในใจแม่มานานถึง 5 ปี หลังจากที่ต้องสูญเสียพ่อที่เป็นทั้งคู่ชีวิต หัวหน้าครอบครัว และเพื่อนที่ดีที่สุดคนเดียวในชีวิต
มนุษย์ต่างวัยชวนไปทำความรู้จักกับ แม่นก- ธนานันต์ พานิช คุณแม่วัยเกษียณ จากที่เคยจมอยู่กับความเศร้าต่อการจากไปของคู่ชีวิต กลายมาเป็นคุณแม่สายเที่ยว ที่ตื่นเต้นทุกครั้งเมื่อลูกจะพาออกจากบ้าน ไม่ว่าจะแค่ร้านกาแฟชิคๆ ไปจนถึงขึ้นดอยชมวิว แม่ก็พร้อมไปทุกที่ โดยไม่ยอมให้ร่างกายมาเป็นข้อจำกัด พร้อมคติประจำใจว่า ‘เมื่อตั้งใจไปมีความสุข ก็อย่าให้ความกังวลใจมาเป็นอุปสรรค’
“ท้องฟ้าจะสวยขึ้นเมื่อเราตั้งใจมอง อาหารจะอร่อยขึ้นเมื่อเราใส่ใจกิน เช่นเดียวกัน แม่จะมีความสุขก็ต่อเมื่อแม่บอกลาความทุกข์ได้ ” คือคำพูดจากปากของแม่นกในวันที่ข้ามผ่านความเสียใจที่ตนเองจมอยู่กว่า 5 ปี หลังจากสูญเสียคู่ชีวิตไป กระทั่งตอนนี้กลายเป็นแม่ที่พร้อมจะเดินทางไปกับลูกทุกที่ ทุกเวลา อย่างมีความสุข
“แม่กับพ่อเปิดร้านอาหารทะเล ที่ อ.แม่สอด จ.ตาก มาด้วยกันตั้งแต่มีลูก จนกระทั่ง 5 ปีที่แล้ว พ่อตรวจพบว่าเป็นมะเร็ง หลังจากรักษาอาการอยู่ไม่ถึง 2 เดือน พ่อก็จากไปโดยที่แม่ไม่ทันได้ตั้งตัว
“ช่วงนั้นแม่นั่งมองมุมโปรดที่พ่อนั่งเป็นประจำได้นานเป็นวันๆ โดยที่ไม่คุยกับใคร เป็นอย่างนั้นอยู่เกือบ 5 ปี เวลาไปที่ร้านก็จะหวนคิดว่าเมื่อก่อนความสุขของเราคือการทำงาน ไม่มีเวลาไปเที่ยว ไปโลดแล่นดูโน่นนี่นั่นด้วยกันเลย วันนี้เลยรู้สึกเสียดายที่เราไม่มีความทรงจำตรงนั้นร่วมกัน ”
ลูกจะเป็นเพื่อนที่ดีที่สุดของแม่แทนพ่อเอง
“ช่วงนั้นแม่เปลี่ยนไปมาก นั่งมองแต่ที่เดิมๆ ตั้งแต่เช้าจรดเย็น ลูกทุกคนกลัวมากว่าถ้าแม่เป็นแบบนี้ต่อไป คงไม่ใช่เรื่องที่ดีแน่
“เราเลยตั้งใจคุยกันว่า จากนี้เรามาทำให้แม่ได้มีความสุขในแบบของแม่เองดีไหม ไม่มีพ่อก็ไม่เป็นไร พวกเราทั้ง 4 คน จะเป็นทำหน้าที่นั้นแทนพ่อเอง”
ลูกทั้ง 4 คน เริ่มชวนแม่ออกไปนอกบ้าน ไปที่ใหม่ๆ เจอคนใหม่ๆ ทุกอาทิตย์อย่างน้อย 2 – 3 ครั้ง ไม่ว่าจะเป็นร้านกาแฟชิคๆ หรือขึ้นดอยชมวิว ลูกก็พยายามพาไป
“ช่วงแรกแม่จะพกกระดูกพ่อไปด้วยทุกครั้ง แม่ให้เหตุผลว่าเขารู้สึกเสียใจที่วันนี้พ่อไม่ได้มาด้วยกัน รู้สึกว่าครอบครัวมันขาดใครไป จนลูกตัดสินใจบอกกับแม่ว่า แม่รู้ไหม… ตอนนี้แม่เหมือนคนเป็นโรคมะเร็งไปอีกคนแล้ว ถ้าแม่เป็นแบบนี้พวกเราจะอยู่ได้ยังไง แม่ไม่ต้องลืมพ่อก็ได้แต่ให้เราทำหน้าที่นั้นแทนพ่อได้ไหม และโชคดีที่คำพูดเหล่านั้นทำให้ความสุขที่เป็นจุดเล็กๆ ในใจแม่เริ่มต้นขึ้น”
การเดินทางจากแม่สอด – กรุงเทพฯ กว่า 500 กม. ทุกเดือน เพื่อเติมพลังใจ
แม่นกเล่าถึงกิจวัตรประจำเดือนที่ต้องเดินทางจากแม่สอดไปกรุงเทพทุกเดือน เพื่อมารับกำลังใจจากหลานตัวน้อย
“จากแม่สอดถึงกรุงเทพฯ คือระยะทางกว่า 500 กิโลเมตร ใช้เวลาราวๆ 7-8 ชม. สำหรับคนอายุอย่างแม่ที่จริงแล้วมันยาก และส่งผลเสียกับสุขภาพอยู่มากเหมือนกัน ทั้งเรื่องใหญ่ๆ อย่างการเข้าห้องน้ำ ที่เป็นปัญหาหลักๆ ระหว่างเดินทาง ไหนจะเรื่องปวดเมื่อยที่เราต้องนั่งอยู่ในรถนานหลายชั่วโมงด้วยท่าที่ไม่สบาย ถ้าไม่จำเป็นคนอายุ 60 ปีขึ้นไปไม่ควรเดินทางนานๆ แบบนี้บ่อย แต่แม่ไปทุกเดือน แล้วบางเดือนมากกว่า 1 ครั้ง ลูกเคยถามเหมือนกันว่าเพราะอะไรแม่ถึงไม่ค่อยบ่น คำตอบเดียวเลยคือ เพราะแม่มีความสุข
“แม่คิดเสมอว่าการยังมีชีวิตอยู่จนถึงตอนนี้ได้เห็นหน้าลูกและหลานๆ ยิ้มมีความสุข ก็ถือเป็นความสุขที่แม่ได้รับมากเพียงพอแล้ว เรารู้สึกอยากเห็นเขาเติบโต แล้วจะมีเหตุผลอะไรที่เราจะไม่ไป เมื่อวันนี้เรายังสามารถลุกเดินได้ ”
อิสระในการเดินทาง จะไกลหรือจะนานก็ไม่ใช่ปัญหา
“อย่างที่แม่บอกว่าเส้นทางกว่า 500 กม. จากแม่สอดถึงกรุงเทพสำหรับแม่ที่อายุเข้าเลข 6 แล้ว จะให้บอกว่าไม่มีปัญหาเลยก็คงไม่ใช่ เพราะแม่เป็นคนที่ติดห้องน้ำเป็นทุนเดิม ผ่านปั๊มไหนแม่ก็รู้สึกอยากเข้าห้องน้ำ เมื่อต้องเดินทางไกลยาวๆ หลายชั่วโมง ยิ่งถ้าเป็นช่วงเทศกาลยิ่งแล้วใหญ่ ซึ่งนานๆ เข้ากลายเป็นรู้สึกว่าเรื่องปัสสาวะเริ่มจำกัดความอิสระในการเดินทางของเราเพราะถึงแม้ตอนนี้เรายังพอกลั้นปัสสาวะได้ แต่ก็ต้องบอกว่า เมื่อปวดแล้วไม่ได้เข้าห้องน้ำทันที มีโอกาสมากที่จะอดไม่ไหว
“พอแม่รู้สึกว่ามันเริ่มเป็นปัญหาในการเดินทางของแม่ แม่ก็ลองใช้กางเกงผ้าอ้อม จริงๆ ต้องบอกว่ามองหาอะไรที่เป็นตัวช่วยเพื่อให้การเดินทางไกลของแม่ไม่เป็นปัญหาทั้งกับตัวแม่เองและผู้ร่วมทริป ซึ่งแม่รู้สึกว่าจริงๆ แล้วมันสะดวกมาก เพราะเราจะไม่ต้องมาห่วงหน้าพะวงหลังเรื่องการเข้าห้องน้ำ รวมถึงไม่ต้องเป็นภาระลูกให้เขาต้องรีบพาเราไปหาห้องน้ำให้เร็วที่สุด
“แม่เป็นผู้สูงวัยที่ยังอยากไปไหนมาไหน โดยไม่เป็นภาระลูก เพราะเราคือคนที่สามารถดูแลตัวเองและครอบครัวมาโดยตลอด”
“แม่เป็นคนชอบไปเที่ยว ทั้งไปถ้ำ ไปปีนหน้าผา หรือเที่ยวน้ำตก ก่อนออกทริปแต่ละที ยิ่งถ้าไปในที่ๆ หาห้องน้ำยาก ลูกจะบอกว่าเตรียมเข้าห้องน้ำให้เรียบร้อยนะ เพราะจะหาห้องน้ำยาก ถึงพอหาได้ ก็เข้าไม่สะดวก หรือไม่สะอาด ถ้าเป็นแต่ก่อนลึกๆ ก็จะกังวล แต่ตอนนี้ก็รู้สึกว่าเราไม่ต้องกังวลเรื่องนี้อีกแล้ว
“จริงๆ ต้องบอกว่ากางเกงผ้าอ้อมที่แม่ใช้ ใกล้เคียงกับกางเกงชั้นในที่เราเคยชินที่สุด คือใส่หรือถอดได้ง่าย จนกลายเป็นทุกการเดินทางของแม่ เราพร้อมทั้งกายทั้งใจ ที่จะไปเก็บความทรงจำเหล่านั้นที่เราจะพบเจอ มาเติมเต็มชีวิตที่เหลือของเราให้มันมีค่ามากกว่าเดิม”
“แม่เริ่มใจดีกับตัวเองมากขึ้นเรื่อยๆ จนเห็นว่าครอบครัวเราไม่ได้ขาดใครไป พ่อไม่ได้มาด้วยก็ไม่เป็นไร เพราะคำว่าครอบครัวคือการให้ เรามอบความรักให้กันโดยไม่จำเป็นต้องร้องขอ เรายินดีด้วยซ้ำที่ทุกคนต่างก็มีความสุขกับชีวิต สามารถผ่านอุปสรรคต่างๆ ที่เขาพบเจอไปได้ในทุกวัน
“จากที่เคยนั่งทุกข์ คิดถึงแต่คนที่จากไป พอลองเปิดใจ ใจดีกับตัวเองได้ ก็จะเห็นว่าเขาก็ยังอยู่ในใจ แต่อยู่ในส่วนที่ควรจะอยู่ เราเองสามารถออกไปไขว่คว้าโลกข้างนอกได้ ที่ลูกบอกว่าเขาจะทำหน้าที่แทนพ่อเพื่อให้เรามีความสุขกับชีวิตที่เหลือ วันนี้เขาทำหน้าที่นั้นได้ดีกว่าพ่ออีก เพราะทั้ง ลูก หลาน คนรอบข้าง กลายมาเป็นเสียงหัวเราะในชีวิตของแม่อีกครั้งได้จริงๆ”
